Wanprestatie verbintenis

Wanprestatie, wat zijn de mogelijkheden?
Wanneer er een overeenkomst is die wordt verbroken, wordt gesproken van wanprestatie. Wat is wanprestatie precies en wanneer is er sprake van? Wat kunt u doen wanneer uw wederpartij wanprestatie pleegt?

De algemene regels van wanprestatie zullen in dit artikel besproken worden. Let wel op: er zijn in de wet veel verschillende overeenkomsten gespecificeerd (die elk hun eigen regels kennen die gelden naast deze algemene regels). Houd daar dus rekening mee bij het beoordelen van een specifieke situatie.

Wanneer is er sprake van wanprestatie?
Wanprestatie is het geval wanneer een van beide contractspartijen zijn gedeelte van de overeenkomst helemaal niet nakomt, wanneer een van de partijen zijn verplichtingen gedeeltelijk niet nakomt of wanneer de verplichtingen niet correct worden nagekomen. Kortom: wanneer er niet wordt gedaan wat er is afgesproken, wordt er niet gepresteerd: wanprestatie.

Er zijn veel verschillende situaties die tot wanprestatie kunnen leiden. Een aantal voorbeelden ervan:

• Piet heeft een overeenkomst om tien broden te leveren, maar levert er maar vijf;
• Jan moet de metselaar van een muurtje betalen maar doet dat steeds niet;
• Hans wil om 20.00 een taxi hebben en spreekt dat af. De chauffeur draait pas om 21.00 de straat in;
• De kast die Truus heeft gekocht zakt na een maand volledig in door een fabrieksfout;
• Een websitebouwer levert niet zoals afgesproken een rode, maar een blauwe website af.

Zoals te zien is, zijn er een flink aantal verschillende zaken die tot wanprestatie kunnen leiden. In principe is alles dat afwijkt van de overeenkomst wanprestatie, aangezien de overeenkomst in beginsel exact moet worden nagekomen.

Hoe weet iemand of er wanprestatie is gepleegd?
In principe is dat simpel: bekijk wat er is afgesproken tijdens het tot stand komen van een rechtsgeldige overeenkomst. Wijkt de prestatie van de wederpartij daarvan af, dan is er meestal sprake van wanprestatie.

Als de tegenpartij van mening is dat de overeenkomst iets anders inhield dan wat de ander meent, dan moet gekeken worden naar wat de partijen ten tijde van het afsluiten hebben bedoeld. Als zij hebben opgeschreven ‘de struiken moeten omgezaagd worden’, maar daarmee eigenlijk tevens de ernaast staande bomen hebben bedoeld (en dat voor beiden duidelijk was), dan betekent dat dat de bomen ook omgezaagd moeten worden. Wordt dit nagelaten, dan is dat wanprestatie. Daar moet wel bij worden opgemerkt dat het verstandig is om duidelijk op papier vast te leggen wat de bedoeling is. Wanneer één partij in het voorbeeld van hierboven van mening is dat de bomen ook moeten worden omgezaagd, terwijl de ander van mening is dat dat niet de bedoeling is, levert dat problemen op. Dat levert ook problemen op wanneer wanprestatie bewezen moet worden voor een rechter, want dan zal deze partij moeten bewijzen dat er bedoeld is om óók de bomen om te zagen. Dat is lastig wanneer het niet op papier staat.

Welke verschillende oplossingen zijn er voor wanprestatie?
Wanneer er wanprestatie is gepleegd zijn er enkele oplossingen voorhanden. Dit zijn: nakoming met schadevergoeding, niet nakoming met vervangende schadevergoeding, opschorting van de verplichtingen en het ontbinden van de overeenkomst.

Hierna zullen ze achtereenvolgens besproken worden en zullen de eventuele voorwaarden ervoor kort worden weergegeven.

Nakoming (met schadevergoeding)
Allereerst kan nakoming van de overeenkomst gevorderd worden. Dat houdt simpelweg in dat de overeenkomst alsnog moet worden nagekomen. Daarnaast kan tevens schadevergoeding worden gevraagd voor de schade die door de wanprestatie is veroorzaakt.

Vervangende schadevergoeding wegens wanprestatie
Ook kan worden gekozen voor vervangende schadevergoeding, in plaats van het alsnog nakomen van de overeenkomst. Dat houdt in dat de wederpartij zijn gedeelte van de overeenkomst niet meer hoeft na te komen, maar dat hij wel schadevergoeding moet betalen doordat hij wanprestatie heeft gepleegd. Ook schadevergoeding voor eventuele andere schade (zoals gevolgschade) kan dan gevorderd worden.

Voordat vervangende schadevergoeding gevorderd kan worden, moet de wederpartij eerst in verzuim zijn, als nakoming direct of over enige tijd nog mogelijk zou zijn. Dat gebeurt door middel van een schriftelijke ingebrekestelling, met een redelijke termijn om alsnog na te komen in het geval nakoming direct nog mogelijk zou zijn. Schadevergoeding wegens wanprestatie kan pas daarna plaatsvinden.

Opschorting vanwege wanprestatie
Opschorting is het achterhouden van uw eigen verplichtingen: u stelt de nakoming van uw deel van de overeenkomst uit totdat de ander zijn deel is nagekomen. De mogelijkheid van opschorting ligt enkel open wanneer beide partijen nog niet zijn nagekomen. Wanneer een van de partijen wel al is nagekomen en de ander pleegt wanprestatie, dan valt er immers niets meer op te schorten.

In beginsel kan er dus opschorting plaatsvinden bij elke opeisbare vordering die niet wordt voldaan (wanprestatie dus). Er zijn echter enkele uitzonderingen zoals het niet mogelijk zijn van opschorting wanneer degene die wil opschorten zelf ervoor heeft gezorgd dat de ander niet kon nakomen (bijvoorbeeld het afsluiten van een overeenkomst, maar niet het adres voor aflevering willen opgeven), of wanneer de wederpartij blijvend niet meer kan nakomen (opschorting is dan immers zinloos, de andere middelen tegen wanprestatie staan uiteraard wel nog open!).

Ontbinding van de overeenkomst wegens wanprestatie
Ten slotte is er de mogelijkheid van ontbinding van de overeenkomst na wanprestatie. Dat houdt in dat de overeenkomst ophoudt te bestaan. In plaats van de overeenkomst komen twee ongedaanmakingsverbintenissen, die beide partijen de verplichting opleggen om eventueel al gedane prestaties terug te geven. Daarnaast kan schadevergoeding worden gevorderd voor de schade die is geleden door de wanprestatie.

Voordat ontbinding gevorderd kan worden bij wanprestatie, moet eerst worden gekeken naar of de wederpartij nog steeds direct aan de overeenkomst zou kunnen voldoen. Als dat het geval is, is ontbinding pas gerechtvaardigd in het geval van verzuim. Dat verzuim treedt meestal in door het doen van een schriftelijke ingebrekestelling waarin een redelijke termijn wordt gegeven om alsnog na te komen. Blijft de wanprestatie daarna aanwezig, dan kan alsnog ontbonden worden.

Verzuim
Een schuldenaar is, enkele uitzonderingen daargelaten, pas in verzuim na een ingebrekestelling. Een ingebrekestelling heeft de functie om de schuldenaar nog een laatste termijn voor nakoming te geven en aldus nader te bepalen tot welk tijdstip nakoming nog mogelijk is zonder dat van een tekortkoming sprake is. Komt de schuldenaar binnen die periode nog steeds niet na, is de schuldenaar vanaf dat tijdstip in verzuim (HR 20 september 1996, nr. 16 004, NJ 1996, 748). 

Ingebrekestelling: sommatiebrief
Voor het intreden van het verzuim is in het algemeen een ingebrekestelling vereist. Dit is een schriftelijke verklaring die een aanmaning c.q. sommatie of aanzegging bevat om binnen een redelijke termijn te presteren. Als de schuldenaar niet voldoet aan de aanmaning, dan treed het verzuim in op het in de sommatiebrief aangegeven tijdstip. Een ingebrekestelling is dus een voorwaarde voor het ontstaan voor het verzuim van de schuldenaar. Een ingebrekestelling is in feite niets anders dan een aanzegging aan de schuldenaar dat er nakoming wordt verlangd. Het verzuim eindigt als de schuldenaar alsnog nakomt, als de schuldeiser een behoorlijk aanbod tot nakoming weigert en daardoor zelf in schuldeisersverzuim raakt, of als nakoming alsnog blijvend onmogelijk wordt.

Recht op schadevergoeding
Iedere schuldeiser heeft in de eerste plaats recht op nakoming. Maar als er sprake is wanprestatie kan hij in plaats van nakoming ook schadevergoeding vorderen. Als schadevergoeding naast nakoming wordt gevorderd spreekt men van aanvullende of bijkomende schadevergoeding. Als er in plaats van de overeengekomen prestatie schadevergoeding wordt gevorderd, spreekt men van vervangende schadevergoeding. Aanvullende schadevergoeding is bijvoorbeeld verschuldigd als de overeengekomen prestatie te laat of gebrekkig geschiedt. Als de prestatie uitblijft, kan er vervangende schadevergoeding worden geëist.

Wat als de wederpartij niks doet na wanprestatie en niet wil meewerken?
In het geval de wederpartij geen gehoor geeft, niet meewerkt of niet volledig meewerkt, is het, indien het om een substantieel bedrag gaat, verstandig zijn om rechtsmaatregelen te treffen. Vaak is het voldoende om een jurist een brief te laten schrijven met het vriendelijke doch dwingende verzoek om de overeenkomst na te komen.

Levert dat verzoek niets op, dan is een gang naar de rechter wegens wanprestatie een mogelijkheid. De rechter kan de wederpartij dwingen tot meewerken aan het betalen van schadevergoeding of aan de gevolgen van de ontbinding van de overeenkomst wegens wanprestatie.

Wanprestatie – Conclusie
In geval van wanprestatie staan een aantal middelen ter beschikking van degene die daar de dupe voor is. Dat zijn: nakoming met schadevergoeding, opschorting van de verplichtingen, vervangende schadevergoeding en het ontbinden van de overeenkomst. Vooral de laatste twee zijn zware maatregelen, waar in sommige gevallen extra voorwaarden aan verbonden worden.

Als de tegenpartij niet meewerkt met de maatregelen die worden getroffen vanwege (vermeende) wanprestatie, dan is het aan te raden om een jurist in te schakelen. Dat geldt ook wanneer u een dagvaarding krijgt omdat u wanprestatie zou hebben gepleegd. In zijn algemeen geldt: hoe sneller u contact opneemt met uw jurist, hoe groter de kans op een gunstige uitkomst.

De rol van AGA Juristen
Een jurist van AGA juristen biedt bijstand in de meeste zaken binnen het verbintenissenrecht. Bij een conflict inzake verbintenissenrecht, staat een deskundige jurist aan uw zijde. Samen met u bepaalt de jurist de juiste aanpak en zorgt voor de best mogelijke oplossing en resultaat. Adviseren, bemiddelen, procederen, onderhandelen of het opstellen van juridische documenten, AGA juristen regelt het voor u.

Contact AGA Juristen
De verbintenissenrechtjuristen van AGA juristen kunnen een hele hoop voor u betekenen, zoals u tijdens het gehele traject begeleiden. Neem vrijblijvend contact op met één van onze deskundige verbintenissenrechtjuristen voor een 1e gratis intakegesprek.

TELEFOON:   040-8444523 (1ste intakegesprek gratis en vrijblijvend) (Bereikbaar ma t/m vr tussen 09.00u en 21.00u). Tevens zijn wij bereikbaar per e-mail:
E-MAIL:        info@agajuristen.nl of contactformulier aan de rechterzijde van onze website.

Meer informatie
Bovenin de zoekbalk van deze website, vindt u meer informatie over de specifieke rechtsgebieden en kwesties. Klik hiervoor bovenin de website op de zoekbalk! Meer informatie vindt u tevens via de links (blauw gekleurde tekstgedeelten)op deze pagina hierboven.